Pijn bij het vrijen

Hoewel alle mensen last kunnen hebben van pijn bij het vrijen, gaat het in dit artikel alleen over vrouwen.

Hoe vaak komt het voor?

Laten we voorop stellen dat pijn bij het vrijen niet hoort. Ook niet bij de eerste keer (‘ontmaagding’). Pijn bij het vrijen komt helaas vaak voor. 30% van de vrouwen heeft wel eens pijn bij het vrijen en 5% van de vrouwen heeft regelmatig pijn bij het vrijen.

Pijn

Sommige vrouwen ervaren pijn alleen bij de geslachtsgemeenschap, andere vrouwen ook bij andere vormen van seks. Je kunt de pijn ervaren bij de ingang van de vagina, bij de schaamlippen of clitoris, of juist diep van binnen. De pijn kan zeurend, brandend, stekend, of drukkend voelen. De pijn kan alleen tijdens het vrijen komen of ook op andere momenten (tampon gebruik, fietsen), of kan soms zelfs continue aanwezig zijn. Sommige vrouwen hebben pijn bij het vrijen al sinds de eerste keer, bij andere vrouwen is het later ontstaan.

Oorzaken

Er kunnen allerlei redenen zijn voor pijn bij het vrijen. Vaak zijn er meerdere oorzaken.

Lichamelijke oorzaken

Lichamelijke oorzaken kunnen de reden zijn voor pijnklachten tijdens het vrijen:

Ontstekingen of infecties aan de schaamlippen, vagina of baarmoedermond
Huidziekten aan de vulva (eczeem, lichen sclerosus)
Een seksueel overdraagbare aandoening (SOA)
Kloofjes of scheurtjes in en rond de vagina(-opening)
Endometriose (baarmoederslijmvlies buiten de baarmoeder) of vleesbomen
Verzakking van de baarmoeder
Kanteling van de baarmoeder (bij penetratie wordt tegen de baarmoedermond aan gestoten)
Verminderde vochtigheid van de vagina door ziekte (MS, suikerziekte, dwarslaesie, operatie of bestraling van de vagina of vulva) of overgang

Ben je vochtig en ontspannen?

Om als vrouw fijne, pijnloze seks te kunnen hebben, is het belangrijk om voldoende opgewonden te zijn. Als je goed opgewonden bent is je vagina vochtig, de zwellichamen in je vulva gevuld (de vrouwelijke variant van een erectie) en is je bekkenbodem ontspannen. Wanneer je seks hebt, terwijl je niet goed (lichamelijk) opgewonden bent of omdat je door bepaalde oorzaken bijvoorbeeld niet voldoende vochtig wordt, kun je snel last krijgen van pijnklachten. Vaak voelt dit als een branderig gevoel.

Aanwijzingen geven

Mogelijk is je partner net iets te hardhandig in zijn of haar aanrakingen en doet dat pijn. Het is belangrijk om je partner te vertellen hoe het voelt en wat hij of zij het beste kan doen. Je kunt dit met woorden doen, maar je kunt ook de hand sturen van je partner.

Angst

Wanneer je vervelende ervaringen hebt (gehad) met vrijen of bijvoorbeeld met een lichamelijk onderzoek, kan seks angst geven. Je bent dan bang om te vrijen. Je voelt mogelijk angst dat het pijn gaat doen. Door deze angst kun je niet goed opgewonden raken. Je wordt dan niet goed vochtig en je spant je bekkenbodem aan. Als je dan toch gaat vrijen kan dat pijnlijk zijn, waardoor de angst versterkt wordt.

Vaginistisch reageren

Wanneer je bekkenbodem (de spieren rondom je vagina) zich zo aanspant tijdens het vrijen, dat penetratie zeer pijnlijk of zelfs niet mogelijk is, noemen we dat vaginistisch reageren. Op deze pagina kun je hier in de toekomst verder over lezen.

Andere redenen

Ook andere psychische redenen kunnen je zin in seks belemmeren, waardoor het vrijen pijnlijk kan zijn. Onvrede in je relatie, stress op het werk of ruzie met je beste vriendin zijn hier voorbeelden van. Mogelijk heb je als kind geleerd dat seks slecht of vies is en kun je daardoor niet goed ontspannen. Of wil je partner een handeling doen, die jij niet prettig vindt, maar durf je dat niet goed te zeggen.

Geen zin in seks of moeite met grenzen aangeven

Als je eigenlijk geen zin in seks hebt, maar het toch probeert te doen, kan het zijn dat je bekkenbodemspieren zich aanspannen. Je lichaam zegt dan letterlijk nee. Ook wanneer je het moeilijk vindt om je grenzen aan te geven of voor jezelf op te komen, kan je lichaam dat voor je doen door haar bekkenbodemspieren aan te spannen.

Wat kun je zelf doen?

Wat de oorzaak ook is, ga niet door als het pijn doet. Als het vrijen pijn doet, stop dan met de betreffende handeling en doe iets

anders prettigs wat geen pijn doet.

Praat met je partner. Vertel wat er aan de hand is. Kijk samen op welke manier jullie zonder pijn kunnen vrijen.

Zoek hulp. Pijn bij het vrijen is een klacht waar je iets aan kunt doen.

Seksuoloog

Meestal spelen er verschillende oorzaken. Als je pijn bij het vrijen hebt, ga je onbewust je bekkenbodemspieren spannen en wordt je vagina niet goed vochtig. Hierdoor ontstaan er weer pijnklachten. Als je deze cirkel niet doorbreekt, blijft de pijn aanhouden terwijl de oorspronkelijke oorzaak misschien allang verdwenen is. Als arts-seksuoloog kan ik je helpen bij het doorbreken van deze cirkel.

Onderzoek door een arts-seksuoloog

Bij pijn bij het vrijen is het belangrijk dat er een lichamelijk onderzoek gebeurt. Dit lichamelijk onderzoek omvat een aantal elementen. Ten eerste is het belangrijk om te kijken naar mogelijke oorzaken van pijnklachten, zoals eczeem of lichen sclerosus. Ten tweede kijk ik naar de spanning van de bekkenbodem. Te veel spanning of een spanning in de bekkenbodem als gevolg van angst, kunnen tot pijn bij het vrijen leiden. Daarnaast is het lichamelijk onderzoek ook bedoeld om jou te leren hoe je lichaam eruitziet en hoe het werkt. Tijdens dit onderzoek worden er geen eendenbek of andere instrumenten gebruikt.

Behandeling

De behandeling is gericht op het aanpakken van de onderliggende oorzaak als deze er is en op het doorbreken van de pijncirkel. De behandeling is het liefst samen met je eventuele partner. Soms schakelen we de hulp van een bekkenfysiotherapeut in.

Gratis kennismakingsgesprek

Heb jij vragen over of klachten van pijn bij het vrijen? Laten we kijken hoe ik jou het beste kan helpen.